Tuesday 22 December 2015

Van dik Boerseun tot Vetsjef

Hier gaan ons, n wilde rit die onbekende in, die rit van dik boerseun tot by Vet Sjef. Met al die verdraaiings en verbuigings aan en van my storie, het ek besluit om hom self te vertel, vraatjies en al. Dis ongelukkig te lank vir net een blog, so ek gaan dit oor so paar versprei en, al klink dit somtyds of ek in ń samesweerings teorie wil belê, glo my, dis nie as een bedoel nie.
13 September 2007 (ook my vrou se verjaarsdag, nie net in 2007 nie, elke jaar … ek sê maar net), op n helder lente dag in Pretoria verloor ek finaal my geveg met my destydse werkgewer. Ek sal liewer nie name noem nie (no names, no packdrill). Ek word ń klein hoeveelheid geld aangebied as ń paket, maar geen afskeids partytjie nie, net ń gaan weg asb. Die rede; ons profiel is nie die regte kleur nie, dus lyk ons BEE punte maar aan die hond kant en met jou wit bas hier lyk die toekoms vir ons staatskontrak maar kaaaak. So, dit was die einde van my padjie saam met hulle en vir n tweede keer is ek ge-“retrench”, so mooi woord vir “ge-fire sonder ń goed genoeg rede anders as die kleur van jou vel”.
Eerste keer was in 1996, met my graad vars en nuut op my CV en in afwagting dat ek nou uiteindelik ń “Beampte” gemaak sal moet word. Hoe stoepit kan een mens wees. Op daai stadium was ek as skamele “Senior klerk”, hoof van hulpdienste in ń tandheelkundige hospitaal net buite Pretoria en ja, by ń swart universiteit, met ń meerderheid swart mense maar ń oormaat wittes in bestuursposte. ń Resep vir afdanking. Maar moet jou nou nie laat vertel dis so voor die hand liggend gedoen nie, nee my vriend, daar het ek geleer van hoe moeilik, eintlik onmoontlik, dit kan wees om slim konstuktiewe afdanking te bewys.
Hulle skuif eerste: Met jou nuwe graad, sal ons jou in ń afdeling moet inskuif waar daar moontlikhede vir toekomstige bevordering is. Ons plaas jou oor na Finansies toe, maar jy moet onthou, al was jy hoof van ń afdeling, word jy op jou huidige rang geskuif, jy sal dus een van die laer range in die afdeling wees, en o ja, hulle wag al vir jou.
My eerste skuif: (Stomgeslaan); Maar ek het ń graad in sielkunde en kriminologie, nie finansies nie.
Hulle tweede skuif: Ja ons weet, maar soos jy seker besef is hierdie ń tandheelkundige hospitaal en die enigste ander opsie vir jou is ń vrywillige paket, en o ja, dit sal nie vir ewig vrywillig bly nie en onthou, vrywillig is baie meer voordelig as gedwonge……, jy sal byvoorbeeld nie hoef om jou studieskuld vir genoemde graad terug te betaal nie.
Bam! In ń oogwink. Op die tafel. Vat dit of los dit.
Wel, terug in 2007. Dik trane is gehuil en toekoms planne het aan skerwe gelê. Vir ń wyle kan jy nie eers die tonnel sien nie, wat nog lig aan sy einde. Ek hoef seker ook nie te sê dat Marthie se verjaarsdag so in sy moer, so in sy moer was nie.
Ongelukkig kan mens nie te lank treur nie, dit vreet geld en die paket was nou nie iets waaroor gospel liedjies geskryf word nie. Die immegrasie ding was ook nie ń nuwe idee nie, ons het al erenstig daaraan begin dink. Op daai stadium was ons papierwerk reeds ingegee vir ń moontlike skuif Kanada toe, maar dit sou nog meer as twee jaar wees voor die Kanadese hulle besluit sou neem.
Ons besluit ek gaan Nieu-Seeland toe om die wereld daar te gaan LSD (Look, See and Deside – of beter bekend as – om werk te soek, maar jy mag dit nie sê nie, want dan word jy nie in die land toegelaat nie). Plan was, ek sal gaan terwyl Marthie aanhou werk. Kry ek iets, doen ek aansoek vir die nodige visa, vra die vrae wat gevra moet word, Marthie pak op, verkoop wat verkoop moet word en kom oor, maar, kry ek nie iets nie, het sy darem nog haar joppie.
Ek het met amper drie-kwart van my paket geld vir my ń vliegtuig kaartjie gekoop en begin om al my mannefenalia te verkoop. Glo my, op 45 het jy al n redelike versameling mannefenalia en terwyl die mense wat dit van jou hande wil afneem dit graag iets anders wil noem, is dit jou goed en baie hartseer om te sien gaan. Ook was daar die nader ontmoeting met die menslike aasvoël. Hoe hulle die dood van jou beroepslewe ruik is nog ń raaisel, maar as jy weer sien is hulle daar en dit wat hulle jou goed voor wil koop, laat jou bewerig en lus vir ń bierglas yskoue Tequila.
Uiteindelik het jy ook op die punt gekom waar jou verkope verkoop is, jou ghoebaais is geghoebaai en jy staan op die lughawe, alleen met jou paar reistjeks en ń oorlaaide rugsak wat jy as handbagasie beskryf. Dis wanneer die groot alleen op jou toesak soos ń dassie karros. Maar jy weet daar is nie omdraai nie, jy sal moet die onbekende in. Gelukkig, danksy ń goeie vriendin is daar ń hele gesin vriendelike Kiwi-kaners wat vir jou aankoms wag. Ten minste sal dit nie ń onpersoonlike Hotel kamertjie wees nie, maar laat ek nou nie myself verloor nie.
Die vlug Nieu-Seeland toe is ń lang een, veral as jy dit via Singapore doen. Jy vlieg vandag, land eers more oggend donkerdag in Singapore en dan is dit ń lang dag wat voorlê vir ń armgat reisiger op ń lughawe soos daai een so voor jy die laaste been Nieu-Seeland toe aanpak.
Terug by die lughawe en na jy jou bêl huis toe gebêl het, ondek jy daai reuse lughawe. Daar is byvoorbeeld ń hele Lindt sjokolade winkel, bid jou aan, ń hele winkel. Nou as ek een regte swakkie het, dan is dit ń slêb +/- 70% Lindt donker sjokalade. Daai soort wat jy so hard moet buig voor hy breek en as hy breek, klap hy met ń slag, fyn stukkies skiet die lug in en jy lek lek soos ń hond in die lug om hulle te vang. Hemels. Dan is daar winkels met GROOT naam goeters soos horlosies, klere ens ens. En het ek genoem daar is ń hele Lindt winkel. Maar met my begroting het ek besluit om van die gratis Singapore toer gebruik te maak. Jy klim daar by die lughawe op ń bus, ry so deur ń gedeelte van die stad tot by ń rivier, dan laai hulle jou op ń boot en jy vaar met die rivier af tot by die Meerleeu wat water spoeg en dan weer die omgekeerde tot by die lughawe. Darem so stukkie van die dag weg en ten minste sien jy iets van Singapore ook. Terug op die lughawe gaan kyk jy of die Lindt winkel nog daar is en ja wragtig, daar is hy nog steeds. Hoekom hy op so besige lughawe so klein voorraad 70% sjokolade dra……….
Dis alles lekker en opwindend, maar die vrees vir die ondekende lê swart en vlak en wag vir ń oomblikke van twyvel en dan, as hy jou gryp is dit of jy skoon die rittel titts kry. Op Universiteit het ek van angs aanvalle geleer, maar jy erken hom amper nie as jy hom die dag self ervaar nie. Voel skielik of daar nie genoeg suurstof is nie, jou hart klop in jou keel en ń lamheid sak oor jou neer en al wat jy, stoksiel alleen op ń lughawe kan doen, is sit doodstil en wag dat dit verby gaan en hoop niemand het daai hardegat traan gesien wat oor jou wang gehardloop het nie.
My enigste raad aan myself was om nie te lank stil te sit en top nie, doen net iets. So het ek die res van die dag beweeg tussen eetplekke, rookareas, ń sekere Lindt winkel, kringloop op kringloop tot ek ure later die aankondiging gehoor het: “Flight SA526 to Christchurch, New Zealand now bording at gate N.” Wat ń verligting.
Dis toe my agterstewe daai vliegtuig sitplek tref dat ek besef hoe lank terug ek laas geslaap het. Sien, ek sal nie droom daarvan om op ń lughawe te sit en slaap nie. Behalwe vir die ooglopende kriminele element (onthou ek is vars uit SA uit), is daar die ou klein kwessietjie van my, wel, my gesnork. Nie net kan ek dooies opwek nie, daar is ook verskeie Apteke in die area, en die feit dat hulle slaappille nie ń oomblik se rus-en-vrede sal hê nie, om in ag te neem. Wel, toe ek en die vliegtuig sitplek mekaar vind, was daar amper nie genoeg tyd om myself in te gordel nie. Die ander geluk was dat die vliegtuig redelik leeg was, so my vrees dat ek ander mense sal pla met my gesnork, nie so vreeslik nie. Die vliegtuig het skaars sy wiele gelig toe is ek in droomland. Twee ure later skrik ek wakker, ja skrik (het ń idee dit het iets met ń sekere gesnork te doen gehad), en ek kan maak wat ek wil, slaaptyd was verby.
So het dit veroorsaak dat ek ń sonsopkoms uit n vliegtuig oor die Astraliese aagterland gesien het, ń oomblik wat my so diep geroer het dat ek dit amper …….wel…… jy is nooit weer dieselfde nie. Dit was die mooie oomblik wat ek as waarborg vir ń blink nuwe toekoms in my binneste wou bêre.
Volgende keer land ek in Nieu-Seeland en kry werk

Sunday 2 November 2014

Sosaties, waar  of wolhaar.

As daar nou ʼn ding is wat my moeilik maak, is dit al die namaaksels wat mens te koop kry as die ware Jacob. Maak nou nie saak wat jy wil koop nie, daar is iemand wat daardie "produk" aan jou wil afsmeer, die "produk" wat nie proe en/of lyk soos jy dit onthou nie.
Die ding wat hierdie krapperigheid veroorsaak het, is goeie ou Spaanse Chorrizo wors. Noudie anderdag by besluit ons dat dit tyd geword het vir Paella, regte Paella. Nou soos die noodlot dit wil hê is daar een bestanddeel wat klaargemaak gekoop moet word, want daar is net nie genoeg ure in die dag om dit self te maak nie. Ek praat van regte Chorrizo wors. Wel hier begin die soektog toe. Ek het hier geproe en daar geproe, maar helaas, nie een het eers naastenby soos die ware Jacob geproe nie.
Ek weet as mens by die regte tipe plaasmarkte gaan soek, sal jy vir "Jacob" daar kry, maar dis nie my punt nie. My punt is net dit; wat gee sekere "mense" die reg om ʼn produk swak na te maak en dit dan aan jou te probeer afsmeer as die ware Jacob .... of in hierdie geval, Chorrizo.
Hierdie gril kom nie van vandag af nie, dit kom al jare met my saam. Na ek baie jare terug "smoked Haddock" in Engeland geproe het, was ek baie opgewonde toe ek eendag in een van SA se grootste ketting winkels onder ʼn baie bekende handelsnaam "Genuine Smoked Haddoch" raakloop. Ek het ʼn gawe hap van my salaris daarvoor betaal en is huis toe daarmee.  Die afwagting .......
Volgende oggend is die melk verhit tot die presiese temperatuur (net-net onder kookpunt), want daai dure vissie proe op sy beste as jy dit in melk posjeer. Met afwagting en ʼn waterrinde mond is die eerste hap geproe. Sies ga poef ...... wat het verkeerd geloop.
Eerstens wass nie ʼn saagsel beskadig of beseer in die rook daarvan nie. Die ou vissie het sy lewe gegee om chemies gerook te word. Mens sou dink daar moet ʼn wet teen so iets wees. Rook sê vir my daar moet rook betrokke wees, en nee ou Hans, nie daai soort rook nie, die soort wat hout maak as dit gebrand word. Dit is wat my laat besef het hoe vêr besighede sal gaan om geld te maak.
Ongelukkig val regte goeie ou sosaties veral in bogenoemde kategorie. Die goed wat meeste slaghuise aan jou wil afsmeer as sosaties, is om die minste te sê, skandalig. Regte tradisionele sosaties het n spesifieke smaak en geur wat, as jy dit eers een keer geproe het, niemand jou weer ʼn rat voor die oë sal kan draai nie. Wat ek sukkel om te verstaan, is hoekom slaghuise nie meer regte sosaties maak nie. Dink slagters dis dalk te moeilik, of het hulle net te lui geword en nou koop hulle daai ga-ga sous wat iemand sosatie marinade noem en maak dan so vir ons vleis op stokkies met n snaakse smaak. Hmmmmm......
So hier gaan ons, ek gaan jou die geheim leer van regte sosaties sodat jy volgende keer daai slagter kan vertel waar hy sy sosaties kan bêre, verkieslik skerp kant eerste.



Regte Sosaties

Sosaties in hierdie foto is met riboog skywe (ribeye steaks) gemaak.

Genoeg vir:  8 – 10 mense
Bereiding: 30 minute
Gaarmaak tyd: 20 – 30 minute
Staan tyd: Ten minste 6 ure maar verkieslik  24 uur in die yskas
Sosatie Spesery mengsel

·         30 ml (2 e) fyn koljandersaad
·         5 ml (1 t) fyn kaneel
·         30 ml (2 e) kerrie poeier – beslis nie die warm (HOT) soort nie
·         5 ml (1 t) gemmer poeier
·         5 ml (1 t) wonderpeper
·         10 ml (2 t) sout
·         90 ml bruinsuiker
·         15 ml (1 e) mielieblom
Maak ongeveer 200 ml sosatie spesery mengsel.

Marinade



·         180 ml (3/4 k) asyn (Ek gebruik soos volg; wit druiwe asyn vir wit vleis; rooi/bruin druiwe- of appel asyn vir rooi vleis en vark)
·         125 ml (1/2 k) droë rooi wyn (Vir alle vleis)
·         15 ml (1 e) fyn appelkooskonfyt
·         4 knoffelhuisies – fyn gekap
·         125 ml (1/2 k) karringmelk,ongegeurde  jogurt of suurroom (Ek verkies suurroom, maar ek is klaar vet, wees gewaarsku)
·         125 ml (1/2 k) water – hou eenkant en gebruik slegs as die marinade te dik is.

Sosaties


·         +/- 2 kg vleis – sny in hapgrote blokkies (Die vleis is egter jou keuse, maar onthou, geen marinade kan ʼn swak snit in ʼn goeie snit verander nie, vra jou slagter om ʼn goeie snit voor te stel.)
·         2 tot 3 mooi uie – sny in blokkies so groot soos jou vleis blokkies.
·         2 tot 3 soet rissies (Verskillende kleure lyk gewoonlik mooi in die sosaties) – in dieselfde grote blokkies as die uie en vleis gesny.
·         20 – 30 gedroogde appelkose
·         250 ml (1 k) room – as jy die aller lekkerste sous wil maak met die gebruikte marinade.

So maak mens

Stap 1. Spesery mengsel
·         Meng el die bestanddele saam en bewaar in ʼn lugdigte houer of soos my Ouma van karringmelk faam gesê het, ʼn kênfroet bottel.
Wenk:
·         Ek maak gewoonlik die spesery mengsel vyf dubbeld aan en gebruik dit soos benodig (200 ml) vir die marinade of om soos braaivleis speserye oor tjoppies of hoender te sprinkel net voor jy dit braai.
·         Dit kan ook in oondgebraaide hoender in iets besonders verander.

Stap 2. Marinade
·         Plaas al die bestanddele vir die marinade in ʼn kastrol.
·         Voeg 200 ml spesery mengsel by
·         Verhit tot kookpunt terwyl jy dit aanhoudend roer
·         Verlaag die temperatuur en prut tot die marinade verdik
·         Verdun met die 125 ml (1/2 k) water indien nodig
·         Laat heeltemal afkoel voor jy die vleis hierin plaas.

Stap 3. Sosaties


·         Ryg die vleis, uie, soet rissie en appelkose om die beurt op sosatie stokkies.
·         Plaas die sosaties in ʼn glas of plastiek bak (nooit iets soos metaal wat met die suur in die marinade kan reageer nie).
·         Giet die marinade oor en maak seker al die sosaties is bedek.



·         Bedek met ʼn deksel of kleef plastiek en plaas in die yskas.
·         Draai die sosaties elke paar uur.
·         Marineer vir ten minste 6 ure maar verkieslik 24 uur.
·         Braai oor matige kole tot gaar (20 – 30 minute).

Stap 4. Sous
·         Plaas die gebruikte marinade in ʼn kastrol en verhit tot kookpunt.
·         Verlaag die hitte en prut vir ten minste 5 minute.
·         Giet die room in en prut tot die sous verdik
·         Indien te dun na jou smaak, verdik met ʼn bietjie mielieblom wat met water gemeng is.
·         Absoluut heerlik saam met foelie gebraaide heel aartappels.

Wenk
·         Die spesery mengsel gee n heerlike sosatie smaak aan enige braaivleis. Sprinkel daarvan oor die vleis soos jy sou braaivleis speserye en siedaar, in kom die komplimente.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      Gooi asb n ou possie vir my in die e-pos. Dit is altyd heerlik om van julle te hoor en julle vrae gee my idees vir volgende artikels en resepte. As jy n snaakse storie het wat met kos en kosmaak te doen het, stuur dit gerus aan. My e-pos is vetsjef@gmail.com.  Baie dankie vir die talle e-posse wat ek steeds ontvang en ek wil ook my groot dank oordra aan Huisgenoot wat gehelp het om hierdie blog op die been bring. Baie dankie.snaakse storie het wat met kos en kosmaak te doen het, stuur dit gerus aan. My e-pos is vetsjef@gmail.com Baie dankie vir die talle e-posse wat ek steeds ontvang en ek wil ook my groot dank oordra aan Huisgenoot wat gehelp het om hierdie blog op die been bring. Baie dankie. 
·